Działając chlorem na węglowodory szeregu alkanowego (§ 218), zwłaszcza na świetle, można w nich zastąpić jeden lub kilka atomów wodoru przez chlor, przy czym tworzy się chlorowodór. Z metanu powstają w ten sposób kolejno CH3CI (chlorometan lub chlorek metylu), CH2CI2 (dwuchlorometan), CHCI3 (chloroform) i CCI4 (czterochloro- metan lub czterochlorek węgla). Tu omówiony zostanie w krótkości jedynie ostatni z tych związków. W technice otrzymuje się go bez zanieczyszczeń wymienionymi wyżej chlorowymi pochodnymi metanu, działając chlorem nie na metan, lecz na dwusiarczek węgla: CS2 + 3 CIa = CC14 + S2C12.
Ubocznie powstaje przy tym chlorek siarki (§ 159). Czterochlorek węgla, ciężar cząst. 153,84, jest cieczą bezbarwną o przyjemnym słodkawym zapachu, znacznie cięższą od wody (d = = 1,593 g/cm3). Odznacza się dość dużym współczynnikiem załamania światła nL> = 1,463). Wrze w 76,7°C, krzepnie w —22,75°C. Woda nie rozpuszcza go prawie wcale, miesza się on natomiast w każdym stosunku z alkoholem, eterem i innymi rozpuszczalnikami organicznymi. Pod względem chemicznym jest substancją dość bierną. Nie ulega działaniu zasad ani kwasów, nawet stężonego kwasu siarkowego. W odróżnieniu od chlorków innych niemetali jest też odporny na hydrolizu- jące działanie wody. Obecność niektórych metali, jak żelaza lub glinu, przyśpiesza to działanie. Same metale zostają przy tym wyraźnie nadgryzione przez powstający chlorowodór.
Cząsteczka CCI4 ma kształt tetraedru. Odległości C—Cl wynoszą 1,756 A, Cl—Cl — 2,868 A. Czterochlorek węgla pod handlową nazwą „tetra” jest używany jako doskonały rozpuszczalnik tłuszczów, wosków, żywic itp. substancji organicznych. Nad innymi rozpuszczalnikami tych substancji, jak alkohol, eter, aceton, benzyna, ma on tę wyższość, że jest niepalny. Jest on również używany do napełniania gaśnic przeciwpożarowych, gdyż ma dość duże ciepło parowania (7,16 kcal/g-cz.).
Leave a reply