Krzem stanowi po tlenie najbardziej rozpowszechniony na ziemi pierwiastek, tworzący przeszło 25% dostępnej człowiekowi materii. Występuje zawsze w połączeniu z tlenem. Dwutlenek krzemu, jako kwarc, stanowi składnik granitów i wielu innych skał wybuchowych. Zwykły piasek składa się głównie z mnóstwa drobnych ziarenek kwarcu. W połączeniu z tlenkiem glinu i żelaza, a także tlenkami metali silnie elek- trododatnich, przede wszystkim wapnia, magnezu, sodu i potasu, dwutlenek krzemu tworzy niezmierne mnóstwo minerałów, objętych ogólną nazwą krzemianów i glinokrzemianów. Minerały te stanowią przeważającą część stałej skorupy ziemskiej.
W przeciwieństwie do tego ogromnego rozpowszechnienia związków krzemu w świecie mineralnym, ilość ich występująca w organizmach roślinnych, a zwłaszcza zwierzęcych, jest niezbyt duża. Pewne ilości krzemionki (dwutlenku krzemu) spotyka się w łodygach traw, zbóż, skrzypów, a także trzciny i bambusu, gdzie służy ona jako materiał usztywniający. Równieżj szkielety okrzemek, żyjących w wodzie morskiej, zbudowane są z dwutlenku krzemu. Po obumarciu tych żyjątek szkielety ich opadają na dno morskie i z biegiem czasu tworzą tam pokłady tzw. ziemi okrzemkowej.
Krzem w stanie wolnym po raz pierwszy otrzymał Berzelius w 1823 r. przez redukcję czterofluorku krzemu, S1F4, potasem. Sposób ten okazał się jednak mało praktyczny i obecnie jako substancji wyjściowej używa się dwutlenku krzemu, który poddaje się najlepiej redukcji glinem lub magnezem. Zależnie od warunków działania otrzy- muje się preparaty, różniące się pomiędzy sobą dość znacznie zarówno pod względem wyglądu zewnętrznego, jak i podatności na różnego rodzaju przemiany chemiczne. Dawniej uważano te preparaty za odmiany alotropowe wolnego krzemu. Badania promieniami X wykazały jednak, że struktura ich jest jednakowa, różnice zaś w wyglądzie i zachowaniu pochodzą od różnego stopnia rozdrobnienia i większej lub mniejszej zawartości zanieczyszczeń (głównie SiO-j).
Leave a reply