Rad, Ra

Ostatni pierwiastek z rodziny wapniowców, promieniotwórczy rad, 1. at. 88, ciężar at, 226,05, odkryty został przez małżonków Curie w końcu 1898 r. Jako jeden z produktów promieniotwórczego rozpadu uranu, towarzyszy on wszystkim rudom uranowym w ilości 3,4 IG-4 mg Ra na 1 g uranu. Pierwiastkiem macierzystym radu, z którego powstaje on bezpośrednio w przemianie jest jon (lo, 1. at. 90, ciężar at. 230, okres półtrwania 8,3 104 lat), będący izotopem toru.

Dzięki dość długiemu okresowi połowicznego rozpadu (około 1590 lat) rad może być wyodrębniony w ilościach uchwytnych, najczęściej w postaci bromku, RaBrj. W 1909 r. M. Curie i Debierne zdołali wydzielić go także w stanie wolnym przez elektrolizę chlorku na elektrodzie rtęciowej i późniejsze oddestylowanie rtęci z powstałego amalgamatu w atmosferze wodorowej. Pozwoliło to poznać dość dokładnie własności zarówno samego radu, jak i jego związków.

Jak można przewidzieć z położenia w układzie okresowym, rad pod każdym względem wykazuje duże podobieństwo do pozostałych wapniowców, przede wszystkim do baru. Jest to metal srebrzystobiały, o gęstości około 6 g/cm3, topiący się koło 700°C, chemicznie jeszcze bardziej aktywny od baru. W związkach występuje zawsze jako pier wiastek dwudodatni. Wodorotlenek Ra(OH)2 przedstawia zasadą silniejszą i łatwiej rozpuszczalną w wodzie od wodorotlenku barowego. Spo- śród soli radowych praktycznie nierozpuszczalne są: siarczan, RaSOi (1,4 – 10—3 g/1 w 20°C) oraz węglan, RaC03. Natomiast chlorek, RaCl2 i bromek, RaBr2, rozpuszczają się dość łatwo (245 i 706 g/1 wody w 20cC).

Lotne sole radu barwią nieświecący płomień gazowy na kolor karmi- nowoczerwony. Rad ulega przemianie u, przechodząc przy tym w radon, Rn, należący do rodziny helowców.