Związki międzymetaliczne

Metaliczne składniki stopu mogą jednak tworzyć pomiędzy sobą i rzeczywiste związki. Wykres, przedstawiający zależność temperatury topnienia stopu od jego składu, zostaje wówczas jak gdyby podzielony na dwie części. W każdej z tych części jako jeden składnik występuje związek, jako drugi — jeden z czystych metali. Na krzywej krzepnięcia pojawiają się dwa punkty eutektyczne. Każdy eutektyk składa się z kryształów związku oraz jednego z czystych metali. Temperatura krzepnięcia stopu, składem swoim odpowiadającego dokładnie składowi związku, tworzy na krzywej maksimum. Rysunek 134 przedstawia podobny wykres dla układu Mg-Zn. Metale te nie tworzą prawie wcale kryształów mieszanych, otrzymano natomiast ich związek o składzie MgZn2. Temperatura krzepnięcia ciekłego stopu o składzie odpowiadającym temu wzorowi tworzy na krzywej krzepnięcia wybitne maksimum (595°),

W razie gdy metale tworzyć mogą ze .sobą kilka związków o różnym składzie, otrzymuje się na wykresie odpowiednio większą liczbę maksimów temperatury krzepnięcia i punktów eutektycznych.

Jeżeli oba składniki związku międzymetalicznego różnią się znacznie swoim charakterem elektrochemicznym, ilościowy skład jego odpowiada często ich normalnym wartościowościom. Znane są np. związki o wzorach PbMg3 i SnMg2, Najczęściej jednak metale tworzą między sobą związki w stosunkach nie mających nic wspólnego z ich wartościowościami, spotykanymi w innych związkach. W myśl reguły H u m e — R o t h e r y skład tych związków zależy przede wszystkim od stosunku ogólnej liczby elektronów walencyjnych do ogólnej liczby atomów. Wśród stopów Cu, Ag, Au z innymi metalami spotyka się szczególnie często związki, w których stosunek ten wynosi 3 :2 {typ p), 21 :13 (typ 7) lub 7 : 4 (typ e). Jak wykazały badania metodą D e b y e’a i Scher- rera, każdy z tych typów ma właściwą sobie strukturę siatki krysta-ścienną, atomy miedzi zaś zajmują środki ścian sześcianów (rys, 133). Powstawanie takiej „nadstruktury” (ang. ,,superstructure”, niem. „Uberstruktur”) odbija się wyraźnie na własnościach mechanicznych, ełe- ktrycznych i magnetycznych stopu, a także na sposobie ugięcia przezeń promieni X. Odnośne „debyeogramy” uzyskują nowe prążki ugięcia.