W zwykłej temperaturze cyjanowodór jest ruchliwą bezbarwną cieczą o gęstości 0,6969 g/cmi, odznaczającą się silnym odurzającym zapachem gorzkich migdałów. Jest nadzwyczaj silną i gwałtownie działającą trucizną. Już 50 mg wystarcza do zatrucia dorosłego człowieka w ciągu kilku sekund. Jako odtrutkę stosuje się nadtlenek wodoru.
Cyjanowodór wrze w 26,5°C i zestala się w — 15°C. Z wodą, alkoholem i eterem miesza się w każdym stosunku. W roztworach wodnych zachowuje się jako bardzo słaby kwas (kwas pruski). Jego stała dyso- cjacji elektrolitycznej wynosi:
Ponieważ jest on kwasem lotnym, rugowanie go z jego soli działaniem kwasów mocniejszych, nawet kwasu węglowego, odbywa się łatwo. Dlatego sole jego, cyjanki, mają zapach cyjanowodoru, wydzielającego się pod wpływem dwutlenku węgla z powietrza.
Atomy w cząsteczce HCN położone są na jednej prostej. Odległość H—C wynosi 1,066 A, CN — 1,156 A. Cząsteczka posiada duży moment dipolowy u = 2,766 D, w związku z czym stoi wysoka stała dielektryczna cyjanowodoru (ok. 120).
Cyjanki litoweów i berylowców są w wodzie łatwo rozpuszczalne. Jako sole bardzo słabego kwasu ulegają w roztworze daleko posuniętej hydrolizie. Z cyjanków metali ‘ciężkich rozpuszcza się jedynie cyjanek rtęciowy, Hg(CN)2- Jak wykazują pomiary przewodnictwa, sól ta w roztworze prawie nie ulega dysocjacji elektrolitycznej.
W reakcjach analitycznych jon cyjankowy, CN—, okazuje w roztworze duże podobieństwo do jonów chlorowcowych. Z jonem Ag+ np. daje biały, serowaty osad AgCN, całkowicie podobny do chlorku srebrowego. Osad ten rozpuszcza się w nadmiarze cyjanku, przy czym powstaje anion kompleksowy: AgCN+CIT=[Ag(C W)2r.
Duża skłonność do tworzenia takich jonów kompleksowych z cyjankami metali ciężkich stanowi charakterystyczną własność jonów cyjankowych. Spośród wielu cyjanków kompleksowych najbardziej znane są cyjanożelazin (żelazocyjanek) potasowy, K4[Fe(CN)6] i cyjanożelazian (żelazicyjanek) potasowy, K3[Fe{CN)G],
Na tworzeniu się podobnych soli kompleksowych polega zastosowanie cyjanków potasowego i sodowego do ługowania srebra i złota ze złoża w celu otrzymania tych metali (§ 331 i 337). Sam cyjanowodór jest stosowany do wielu syntez organicznych, a z powodu własności trujących — do zwalczania różnego rodzaju szkodników.
Leave a reply