Posted in 
Dwutlenek krzemu, czyli krzemionka, jest niewątpliwie najważniejszym związkiem krzemu i jedną z najbardziej rozpowszechnionych substancji w ogóle. W przyrodzie spotyka się ją w postaci kilku odmian krystalicznych, a także jako krzemionkę bezpostaciową. Najbardziej rozpowszechnioną z polimorficznych odmian krzemionki jest kwarc.
Duże, dochodzące do 1 m kryształy jego, należące do układu trygo- nalnego i mające zwykle postać slupów sześciokątnych zakończonych piramidą, tworzą liczne skupiska (szczotki, druzy) w szczelinach skał wybuchowych. Szczególnie pięknie uformowane, zupełnie przezroczyste kryształy noszą nazwę kryształu górskiego. Często spotyka się też i odmiany kwarcu zabarwione przez drobne ilości zanieczyszczeń na różne kolory. Odmiany te pod nazwą kwarcu przydymionego (ciemnobrunatny), morionu (czarny), cytrynu (żółty), ametystu (fioletowy), chryzo- prazu (zielonkawy) i in. są używane do ozdób jako kamienie półszlachetne.
Znacznie większe ilości kwarcu spotyka się w postaci ziaren nieregularnego kształtu, wchodzących w skład licznych skał wybuchowych, przede wszystkim granitów i gnejsów. Podczas wietrzenia tych skał ziarna kwarcu, twarde i dość odporne na chemiczne działanie wody i powietrza, zostają spłukane przez wody bieżące dc łożysk rzek oraz mórz, gdzie tworzą złoża piasku, składające się głównie z luźnych ziaren kwarcu. Również piaskowce tworzą się z ziaren kwarcu, połączonych za pomocą jakiegokolwiek lepiszcza.
Godne uwagi są optyczne własności kwarcu. Gdy na płytkę wyciętą z kryształu kwarcu prostopadle do jego osi trzykrotnej rzuci się równoległą do tej osi wiązkę promieni spolaryzowanych, okaże się, że po przejściu przez płytkę ich płaszczyzna polaryzacji zostaje skręcona o pewien kąt, tym większy, im grubsza płytka. Płytki grubości 1 mm skręcają płaszczyznę polaryzacji o kąt około 22° przy tym jedne kryształy skręcają w prawo, drugie zaś o taki sam kąt w lewo. Stąd rozróżnia się kwarc prawo- i lewoskrętny. Te dwie odmiany kwarcu można niekiedy odróżnić już po kształcie zewnętrznym kryształów. Na niektórych z nich występują bowiem ścianki tak położone, że kryształy kwarcu prawo- i lewoskrętne nie mogą być doprowadzone do pokrycia, lecz mają się do siebie, jak przedmiot i jego odbicie w zwierciadle lub jak prawa i lewa ręka (rys. 114). Tego rodzaju postacie krystaliczne noszą nazwę enancjoinorficznych. Zjawisko enancjomorfizmu wynika z niesymetrycznej budowy wewnętrznej kryształów kwarcu. Ona powoduje zdolność kryształu do skręcania płaszczyzny polaryzacji światła spolaryzowanego, biegnącego w kierunku osi trzykrotnej.
