Nie uważa się ich jednak za rzeczywiste związki chemiczne, skład ich bowiem może być zmieniony, przy czym atomy jednego ze składników ulegają stopniowej wymianie na atomy drugiego. mieniami X wykazały, że mają one zazwyczaj taki sam układ atomów w sieci przestrzennej, jak i kryształy składnika głównego w stanie czystym. Atomy obce znajdują miejsce bądź to pomiędzy węzłami sieci przestrzennej kryształu, bądź też zastępują część atomów składnika głównego w samych węzłach. Schematycznie stosunki te przedstawia rysunek 132. Jeśli schemat a odpowiada czystemu metalowi, to pierwszy przypadek mieszaniny jednolitej byłby przedstawiony przez schemat b, drugi — przez schemat c. Oba te rodzaje mieszanin stałych rozróżnia się niekiedy jako roztwory stałe i kryształy mieszane. Rozmieszczenie obcych atomów wśród atomów składnika zasadniczego jest w obu przypadkach zupełnie nie uporządkowane. Gdy jednak skład kryształu mieszanego odpowiada prostym stosunkom stechiometrycznym, struktura iego, całkiem nie uporządkowana w temperaturze powstawania, może podczas powolnego oziębiania ulec w określonej temperaturze uporządkowaniu (rys. 132 d). Taki przypadek obserwuje się np. na stopie miedzi ze złotem, którego skład ilościowy odpowiada wzorowi Cu3Au. Stop ten, krzepnący w 960rC, ma w temperaturach powyżej 390°C układ atomów obu składników zupełnie przypadkowy. Poniżej tej temperatury struktura staje się uporządkowana: atomy złota tworzą regularną sieć sze- np. ciekły stop o zawartości 70°/« Ag jest w równowadze z kryształami o 55% tego metalu.
Zdolność do tworzenia mieszanin stałych o dowolnym składzie wykazują zazwyczaj dwa metale, należące do tej samej grupy układu okresowego, charakteryzujące się zbliżoną postacią krystaliczną i niezbyt różnymi promieniami atomów (por. § 100). Obok przytoczonych stopów Au-Ag należą tu również stopy dwuskładnikowe Sb-Bi, Co-lSii – 1 in.
Leave a reply