Własności strontu i baru oraz ich związki

Stront i bar, tworzące z wapniem oraz promieniotwórczym radem rodziną wapniowców w ściślejszym znaczeniu, są pod każdym wzglądem podobne do wapnia. Należą do pierwiastków mniej rozpowszechnionych, zwłaszcza stront. Ten ostatni występuje w minerale stroncjanicie, SrCOj (od miejscowości Strontian w Szkocji, gdzie po raz pierwszy został wykryty w końcu XVIII w.) oraz w celestynie, SrS04. Głównym minerałem barowym jest baryt, czyli szpat ciężki, BaSO/± (fktgcę = ciężki). Prócz tego bar Występuje w postaci węglanu, BaCO (witheryt) oraz wchodzi w skład minerału harmotomu, glinokrzemianu z grupy zeolitów, zawierającego obok baru również potas jako składnik elektrododatni. Związki baru tworzą też dość znaczną domieszkę w psylomelanie, silnie zanieczyszczonej odmianie dwutlenku manganu. Zasada barowa została definitywnie uznana za odrębną „ziemię” przez Scheelego w 1774 r.

W stanie metalicznym stront i bar zostały po raz pierwszy otrzymane przez D a v y’e g o równocześnie z wapniem (1808). Obecnie otrzymuje się stront, podobnie jak wapń, przez elektrolizę stopionego chlorku. Otrzymanie natomiast baru na drodze elektrolitycznej napotyka trudności ze względu na duże powinowactwo jego do pierwiastków elek- troujemnych, w szczególności do tlenu. Stosunkowo najłatwiej otrzymuje się bar przez redukcję jego tlenku glinem w próżni w temperaturze około 1200°C: ‘ – 3BaO + 2Al 3Ba -j- A12U3.

Stront i bar są to metale srebrzysto białe, pod każdym względem przypominające wapń. Różnią się od niego jednak większą aktywnością chemiczną, która u baru jest już tak znaczna, że rozkłada on wodę niemal równie energicznie jak litowce, a w stanie rozdrobnionym samorzutnie zapala się na powietrzu. Większego praktycznego znaczenia metale te nie mają.

Tlenki, SrO i BaO, otrzymuje się zazwyczaj przez prażenie azotanów, tlenek strontu także przez prażenie węglanu, znacznie silniejsze jednak, niż podczas otrzymywania CaO (około 1100°C). Węglan barowy daje się rozłożyć przez prażenie tylko częściowo. Dodatek węgla ułatwia proces rozkładu węglanów, np: BaC03 + 0 = 200 -j- BaO.

Tlenki, strontowy i barowy, są podobne do tlenku wapniowego. Z wodą łączą się chciwie na wodorotlenki, które rozpuszczają się lepiej niż. wodorotlenek wapniowy (tabl. 78).