Category Chemia

Siarczek cynowy strąca się jako osad brudnożółtej barwy podczas wprowadzania siarkowodoru do niezbyt silnie zakwaszonych roztworów soli cynowych. Na drodze suchej otrzymuje się go w postaci zło- cistożółtych, połyskujących łusek sześciokątnych przez ogrzewanie wiórów cyny metalicznej z siarką i chlorkiem amonowym. Pod nazwą „złota mozaikowego” (aurum mosaicum) używa się go jako złotej farby.

Powstający przy tym żużel zawiera zwykle jeszcze dość znaczne ilości cyny głównie pod postacią krzemianu (krzemionka pochodzi ze złoża). Wydobywa się ją przez prażenie z wapnem i węglem: SnSi03 + CaO TC = Sn + CaSi03 + CO.

Metoda cyjankowa pozwala wyługować ze złoża niemal bez reszty złoto zawarte w nim nawet w postaci najdrobniejszych cząstek. Często łączy się ługowanie cyjankowe z amalgamacją, przy czym grubszy szlam zawierający zmieloną skałę złotodajną poddaje się amalgamacji, subtelniejszą zaś zawiesinę ługuje się roztworem cyjanku. Z roztworu cyjanozłocinu wydziela się złoto działaniem cynku. Wobec wysokiej ceny złota przeróbka opłaca się jeszcze, gdy skała zawiera 0,001 #/o Au.

Aczkolwiek zawartość potasu w dostępnych człowiekowi warstwach skorupy ziemskiej jest mniej więcej taka sama, jak zawartość sodu, jednak większe złoża minerałów potasowych, nadające się do eksploatacji, spotyka się stosunkowo rzadko. Również i zawartość soli potasowych w wodzie morskiej jest nierównie mniejsza. Fakt ten znajduje swoje wyjaśnienie w tym, że związki potasowe są silnie adsorbowane na powierzchni cząstek gleby, wskutek czego są one zatrzymywane w glebie, gdzie mogą być zużytkowane przez rośliny. Związki sodowe zaś zostają wypłukane przez opady atmosferyczne i wraz z nimi dostają się do rzek i do morza.

Obie odmiany podtlenku boru przedstawiają prawdopodobnie polimery o budowie łańcuchowej. Odmianie białej przypisuje się wzór budowy I, odmianie jasno- brunatnej — II. Są też wzmianki w literaturze o tlenku B405) bliżej nie zbadanym.

W praktyce analitycznej ma się do czynienia prawie zawsze ze związkami, wywodzącymi się od dwuwartościowego kationu ołowiawego Pb2″1″. W toku systematycznego rozdzielania kationów związki ołowiawe zostają strącone częściowo w grupie chlorowodorowej w postaci chlorku PbCij (wraz z chlorkami srebrowym i rtęciawym), częściowo zaś w grupie siarkowodorowej w postaci siarczku PbS, nierozpuszczalnego w rozcieńczonych kwasach ani też w żółtym siarczku amonowym. Jako reakcje rozpoznawcze na jon ołowiawy służyć mogą: strącanie żółtego jodku ołowiawego PbJj lub strącanie białego siarczanu ołowiawego, lub wreszcie strącanie żółtego chromianu ołowiawego, PbCr04.

Związki te zachowują się podobnie jak silany: w zetknięciu z tlenem spalają się na wodę i SiOa, z zasadami wydzielają wodór i tworzą krzemiany. Znany jest też związek krzemu z wodorem o wzorze (SiH2), tzw. polisilan, substancja stała, jasnobrunatna, zapalająca się na powietrzu, a z wodą rozkładająca się na dwutlenek krzemu i wodór z równoczesnym powstawaniem pewnej ilości silanów.

Trójfluorek boru, BF3, ciężar cząst. 67,82 otrzymuje się przez ogrzewanie fluorku wapniowego z trójtlenkiem boru i stężonym kwasem siarkowym: B203 + 3 CaF2 + 3H2S04 = 2 BF3 + 3 CaSO, + 3 HaO lub w stanie zupełnie czystym przez działanie trójtlenku boru na fluor obora n potasowy: – 2B203 + IvBF4 = BF3 + K[B406F].

Procesy zachodzące na elektrodach podczas pracy ogniwa i polegające na przejściu metalu elektrody w stan jonowy lub odwrotnie, należą do reakcji utleniania lub redukcji. Jak stwierdzono wyżej, każdą taką przemianę cechuje określona różnica potencjałów pomiędzy elektrodą a elektrolitem. Różnica ta w stałej temperaturze jest zależna tylko od stężenia jonów danego metalu. Jest ona miarą energii wydzielonej lub pochłoniętej w wyniku procesów zachodzących na elektrodzie. W podobny sposób, gdy elektroda z metalu obojętnego {np. platyny) styka się z roztworem zawierającym jony jakiegoś metalu w dwóch różnych stopniach utlenienia (np. Fe2+ i Fe:i:), przyjmie ona względem roztworu określony potencjał zależny od stosunku stężeń obu rodzajów jonów. Potencjał odpowiadający stężeniom jednostkowym określa się jako potencjał normalny układu redukcyjno-oksydacyjnego (układu „redokso- wego”). Tak samo jak w poprzednim przypadku, potencjał ten charakteryzuje zmianę energii swobodnej układu, jaka ma miejsce wskutek reakcji utleniania-redukcji (por. § 86). _

Po wyczerpaniu całej ilości siarczanu ołowiawego na obu elektrodach rozpoczyna się rozkład elektrolityczny kwasu siarkowego z wydzieleniem wodoru na biegunie ujemnym i tlenu — na dodatnim. Akumulator „gazuje”, co jest oznaką końca ładowania.

Siarczan potasowy, ciężar cząst. 174,27, występuje w złożach soli potasowych przeważnie w postaci soli podwójnych z innymi siarczanami. Dawniej wytwarzano go działaniem kwasu siarkowego na chlorek potasowy. Obecnie dla celów technicznych otrzymuje się go najczęściej drogą wymiany podwójnej pomiędzy chlorkiem potasowym a siarczanem magnezowym. Wydziela się przy tym dość trudno rozpuszczalna sól podwójna, składem swym odpowiadająca schonitowi (tzw. kalimagnezja): – 2KC1 + 2MgS04 6HaO = K2SU4 MgSO« 6HsO -f- MgCl.

Związki galu i indu, w których występują one jako pierwiastki trójwartościowe, są pod każdym względem podobne do związków glinowych. Oba tlenki Ga2C>3 (biały) i In2C>3 (żółtawy) mają charakter amfoteryczny. Wodorotlenki, strącające się po dodaniu amoniaku do roztworu odpowiedniej soli, tworzą — podobnie jak wodorotlenek glinowy — galaretowate bezpostaciowe osady, zawierające zmienne ilości wody. Rozpuszczają się one zarówno w kwasach, jak i w zasadach {wodorotlenek indowy nieco trudniej niż galowy). Sole galu, w nieco mniejszym stopniu indu ulegają w roztworze hydrolizie. Chlorek galowy jest tak samo łatwo lotny, jak AICI3 i w niezbyt wysokiej temperaturze tworzy w stanie pary cząsteczki podwójne: Ga2Cle. Siarczany tworzą ałuny, lecz jedynie z litowcami cięższymi.